واقعیت های اجمالی
اغلب مارهای کلرادو غیر سمی، بی ضرر و مفید برای انسان هستند.
گونه های غیر سمی و سمی براحتی از هم قابل تشخیص هستند.
با درزگیری سوراخ های فونداسیون ها می توان از ورود مارها به منازل پیشگیری به عمل آورد. برای ممانعت از زندگی مارها در حیاط پشتی، منابع غذایی و پوشش باید کاهش داده شود.
برای قربانیان مارگزیدگی سمی، مراقبت های پزشکی فوری باید صورت گیرد. مفیدترین کیت کمک های اولیه مارگزیدگی، سوییچ ماشین و شماره تماس بیمارستان است.
هنر و اسطوره شناسی به ما نشان می دهد که انسان ها برای هزاران سال با مارها کنش و واکنش داشته اند. در بعضی از فرهنگ ها، مارها سمبل زاد و ولد و در دیگران، آن ها مستخدمین دنیای تاریک شناخته شده اند. واکنش های مردم به مارها، امروزه، هنوز متفاوت است.
اگرچه مردم برای سال ها با مارها ساخته اند، نیاکان مارها نسبت به نیاکان ما عمری درازتر داشته اند. تاریخ ریشه ای آن ها به دوره تریاسه برمی گردد؛ تقریبا 190 میلیون سال پیش( هامرسون 1982)
مارها ویژگی های خزندگان را دارند: آن ها فلس دارند، خونسرد هستند( از منابع خارجی برای کنترل درجه حرارت بدن استفاده می کنند)، همانند اغلب خزندگان تخم گذار هستند. با این حال، مارهای زنگی در فصل پاییز 5 تا 12 بچه می زایند که هر کدام 10 اینچ یا بیشتر طول دارند( کلوبر 1982) علیرغم نام و آوازه ای که بر لزج بودن دلالت می کند، پوست مار واقعا نرم و خشک است و اغلب بیش از یکبار انداخته می شود و سازگاری برای رشد بدن را پیدا می کند.
به خاطر اینکه مارها خونسرد هستند، از درجه حرارت های فوق العاده اجتناب می کنند و ترجیح می دهند در شرایط معتدل شکار کنند. آن ها از زبان دو شاخه و چاله های صورت حساس به درجه حرارت برای تعیین آنچه در محیط زیستشان موجود است و شکار کردن استفاده می نمایند. به خاطر سپردن این موضوع مهم است که مار زنگی مرده، حتی اگر سرش بریده شده باشد، قابلیت نیش زدن و تزریق سم را دارد. این امر به خاطر این اتفاق می افتد که چاله های حسی حرارتی مار تا زمانی که صلابت بعد از مرگ کامل شود فعال می مانند. بنابراین، قرار دادن یک ماده گرم، نزدیک دهان مار یک واکنش گزندگی به همراه خواهد داشت.
اغلب مارها اکثرا جونده شکار می کنند، هر چند بعضی از آن ها تخم پرنده، جوجه، مارمولک و حشره هم می خورند. آن ها به نوبه خود شکار عقاب، شاهین و انسان هستند.
از میان 25 گونه مار کلرادو، فقط مارزنگی غربی( کروتالوس ویریدیس) و ماساسوگه( سیستروروس کاتناتوس) سمی هستند. مار زنگی های غربی در اغلب سراسر سکونتگاه های ایالت پیدا می شوند. هرچند، ماساسوگه به علفزارهای جنوب شرقی محدود است. 6 راه اساسی برای تشخیص مارهای سمی از گونه های غیر سمی وجود دارد:
1- زنگ های انتهای دم
2- نیش های مازاد بر ردیف دندان ها
3- چاله های چهره واقع بین سوراخ های بینی و چشم ها
4- مردمک های بیضوی و عمودی که ممکن است در نور روشن شبیه خطوط باریک به نظر برسند( مارهای غیر سمی مردمک های گرد دارند)
5- یک ردیف فلس بین مقعد و نوک دم( مارهای غیر سمی دو ردیف فلس دارند)
6- سر مثلثی پهن و گردن باریک
مشکلات
مارها نیاز به پناهگاه های مرطوب و سرد دارند و ممکن است زیر و احتمالا داخل ساختمان ها پناه بگیرند. این عادات در پاییز قابل توجه تر می گردد، زیرا مارها دنبال جایی برای زمستان خوابی می گردند. مارهای غیر سمی جز اینکه مردم را می ترسانند و ایشان را آزار می دهند، مشکلی ایجاد نمی کنند. با این حال، مارهای سمی با نیش زدن افراد، احشام و حیوانات خانگی خطر تندرستی دارند. پس باید از ورود آن ها جلوگیری کرده و در صورت لزوم آن ها را بیرون راند.
پیشگیری
4 راه اساسی برای ممانعت از ورود مار به خانه یا حیاط وجود دارد:
1- جاهای نمناک و سردی که مارها پنهان می شوند را حذف کنید. توده های علف و سنگ را از بین ببرید. درختچه ها را از فونداسیون دور نگه دارید و علف ها و درختچه های بلند را کوتاه کنید.
2- جمعیت جونده ها و حشرات را کنترل نمایید( منبع غذایی اصلی مار) تا آن ها مجبور شوند برای به دست آوردن منبع غذایی به جاهای دیگر بروند. دانه ها را در ظروف کاملا بسته گذاشته و غذاهای باقیمانده حیوانات خانگی و آشغال ها را حذف کنید.
3- در جاهای در معرض هجوم مار زنگی، یک فنس ضد مار در اطراف حیاط پشتی یا زمین بازی بسازید. از سیم توری گالوانیزه به ارتفاع 36 اینچ و با مش یک چهارم اینچ استفاده کرده و فنس را به اندازه 6 اینچ در زمین دفن کنید. با زاویه 30 درجه به طرف خارج، فنس را شیب دار نمایید. تمام رستنی ها را بیرون فنس نگه دارید تا فرصت صعود از مارها گرفته شود.
4- برای جلوگیری از اینکه مارها وارد زیرزمین ها و فضاهای گربه رو شوند، تمام فضاهای بزرگتر یا مساوی یک چهارم اینچی را با لعاب، ترکیبات درزگیری، فوم گسترش یابنده یا تور سیمی یک هشتم اینچی درزگیری نمایید. سوراخ ها یا ترک های اطراف درها، پنجره ها، لوله های آب، خطوط برقی و ... را کنترل نمایید.
دور کننده ها
ترکیب ساخته شده از 7 درصد نفتالین و 28 درصد گوگرد یک دور کننده تجاری مار بود که در دور کردن مارهای گوفر، مار زنگی های غربی، مارهای درختی قهوه ای و مارهای بند جورابی دشت ها بی اثر تشخیص داده شد. نفتالین و گوگرد، بطور جداگانه، در دور کردن مارهای بند جورابی دشت ها بی اثر بودند.
چندین علاج خانگی بالقوه ارزیابی شدند تا تعیین کنند که آیا مارهای جونده سیاه را دور می کنند. رویه های تست شده شامل تاک آسیاب شده، نفتالین، گوگرد، روغن سدر، آهک، اسپری فلفل هندی، رسن سیسیلی، قطران زغال سنگ و جوهر قطران، دود مایع، بوی مصنوعی راسو، بوی مشک شاه مار( که دیگر مارها را می خورند) بودند. هیچ کدام از این علاج ها مارهای جونده سیاه را دور نکردند.
امروزه، اطلاعات نتیجه بخش کافی برای توصیه دور کننده های مارها وجود ندارد.
حذف
مارها در آب و هوای سرد، ممکن است زیرزمین ها، آلونک ها و گربه روها را به عنوان پناهگاه جستجو کنند. اگر نیاز به بیرون کردن مار باشد، چندین روش خانگی در دسترس هستند:
الف- یک راه خوب برای بیرون کردن مار غیر سمی استفاده از جارو است. شما می توانید مار را با جارو داخل سطل بزرگ کرده و آن را در محوطه بیرونی رها نمایید.
ب- گونی های نمناک پوشیده شده با گونی های خشک، جهت نگهداری رطوبت، مکان های جذابی به عنوان آشیانه مارها محسوب می شوند. آن ها را می توانید در راستای دیوار اتاق گربه رو یا زیرزمین بگذارید. کیسه ها را روزانه کنترل کرده و مارها را با بیل بیرون بریزید.
ج- مقواهای چسبی یا سینی های چسبی برای حذف مارها از ساختمان ها موثر هستند. آن ها از مقواهای ضخیم یا پلاستیک های مستطیلی ساخته شده اند که با ماده چسبناک پوشش داده شده اند.( همانند کاغذ مگس) این وسایل مارهایی که از عرضشان عبور می کنند را گیر می اندازند.( چسب مار در حال حاضر در ایران وجود ندارد، اما ما می توانیم آن را بصورت سفارشی برایتان تولید نماییم)
حدود 144 اینچ مربع از مقواهای چسبی را به قطعه ¼*24*18 اینچ تخته سه لا بسته و آن را در طول دیوار قرار دهید؛ جایی که محتملا مارها عبور می کنند. به دلایل انسانی، مقواهای چسبی را حداقل روزانه یکبار چک کنید و اجازه ندهید مارها بیش از زمان مورد انتظار در تله بمانند. برای رها کردن بی ضرر مار، روغن نباتی روی آن بریزید تا چسب را بی اثر نماید. مقوای چسبی را در جایی قرار دهید که حیوانات خانگی یا دیگر موجودات غیر هدف را دستگیر نسازد.
از فنس طولانی و مستمر و تله های قیفی( وفق سفارش قابل تولید است) برای دستگیری مارزنگی ها در فضاهای باز یا کنام ها استفاده می شود( تصویر 1) یک قطعه 3*4 فوتی از تور سیمی یک چهارم اینچی در داخل یک لوله می شود که یک فوت قطر و 4 فوت طول دارد. لوله یک طرف باز و یک طرف بسته دارد. یک قیف در برابر کنام در داخل قرار می گیرد. شیب قیف به گونه ای است که مار مشکل از آن خارج می گردد. اگر یک جعبه در داخل تله قرار داده شود، مارها معمولا در عوض تلاش برای فرار سعی می کنند در آن پناه بگیرند. اگر نیاز به تله دور از کنام دارید، یک فنس طولانی و مستمر دو طرف قیف مارها را به داخل تله هدایت خواهد نمود. فنس ها باید مش یک چهارم اینچ داشته باشند و بطور عمودی تا ارتفاع 2 فوت کشیده شده باشند. به خاطر اینکه حیوانات غیر هدف مستعد این تله ها هستند، اساسا از آن ها در مکان های کنام استفاده می شود.
تصویر 1- تله قیفی با فنس مستمر و طولانی می تواند برای گرفتن مارزنگی ها مورد استفاده قرار گیرد.
برای تعیین موقعیت هر مار می توانید از خدمات آتش نشانی هم استفاده نموده و با آن ها تماس حاصل نمایید.
آماده باشید
ایمن ترین رویه مقابله با مارهای سمی آماده بودن برای مواجهه احتمالی با آن ها است؛ به ویژه وقتی در سکونتگاه های آن ها گردش می کنید. شما می توانید مارهای سمی این مناطق را شناسایی نمایید.
در سکونتگاه های مارهای زنگی، شلوارهای رها و بلند و چکمه های چرمی ساق بلند بپوشید یا ترجیحا از گارد مار استفاده نمایید. مار زنگی ها عموما خصوصیات تهاجمی بطرف مردم ندارند، الا اینکه بترسند، در گوشه گیر کنند یا بطرفشان گام بردارید. قبل از ورود، نزدیک شدن خود را با استفاده از جارو کردن چمن ها و علف ها، توسط یک چوب دستی بلند، به مارها اطلاع دهید. هرگز روی الوارها و کنده ها نپرید، سنگ ها و صخره ها را جابجا نکنید، دست هایتان را توی سوراخ های صخره ها فرو نکنید، بدون چک کردن دقیق مارها ننشینید. به خاطر داشته باشید، مارهای زنگی همیشه قبل از حمله زنگ های خود را به صدا در نمی آورند. پس فقط به حس شنوایی خود اعتماد نکنید. اگر خود را مقابل مار زنگی می بینید، آرام باشید و به دقت و آرام از آن دور شوید.
در صورت داشتن سوال در باره مارها می توانید با ما تماس بگیرید( قبلا از قوانین مشاوره تلفنی، مندرج در صفحه نخست یا بالای صفحه کسب اطلاع نمایید)
نیش
اگر توسط مار زنگی نیش زده شدید، تا جایی که ممکن است آرام بمانید. مارهای سمی همیشه سم خود را موقع نیش زدن رها نمی سازند. اگر سمی وجود داشته باشد، ترس فقط باعث تشدید ضربان قلب شده و گردش سریعتر خون، سم را سریعتر در تمام بدن پخش می کند. سعی نکنید مار را بکشید، زیرا این امر ممکن است منجر به گزش های اضافی و تاخیر در رسیدن به بیمارستان و دریافت معالجات حرفه ای خواهد شد. برای همه کسانی که در ایالات متحده زندگی می کنند این امکان وجود دارد که بابت تمامی مارهای افعی بومی از ضد سم ها بهره مند شوند. پس تعیین گونه مار زنگی مفید است، اما ضروری نیست.
بلافاصله بعد از گزش، وسعت سطح جراحت دیده را کنترل نمایید. اگر گزش ناشی از مار سمی باشد، ممکن است علاوه بر علامت دندان ها، یک یا دو علامت قابل رویت نیش هم ببینید. واکنش های عمومی و نسبتا سریع در برابر سم، تورم و درد ناحیه گزش هستند که با تغییر رنگ بافت به آبی و سیاه و احتمالا حالت تهوع همراه می گردد. اگر گزش در بازو یا ساق باشد، تورم دردناک ندول های لنفاوی در کشاله ران یا زیر بغل اتفاق می افتد.
مفیدترین کیت کمک های اولیه مارگزیدگی شامل سوییچ اتومبیل و شماره تماس بیمارستان، یا مرکز درمان مسمومیت، است.
مقررات قانونی
مطابق با بخش حیات وحش کلرادو، کشتن مارهای زنگی در هنگام نیاز به حفاظت از جان و مال قانونی است. این امر باید در تطابق با مجوزهای شهری و کشوری صورت گیرد. برای دریافت جزییات، با پلیس محلی و بخش های کنترل حیوانات تماس بگیرید. از میان عمومی ترین روش های از بین بردن مارهای زنگی می توان به استفاده از چوب دستی و اسلحه اشاره کرد. مارزنگی های صورت کوچولو( یک زیر گونه از مارزنگی های غربی)، ماساسوگه، تمام مارهای غیر سمی در زمره حیات وحش غیر تفریحی شناخته شده اند و به استثنای آنچه در بالا ذکر شد، توسط قوانین ایالتی تحت حفاظت قرار دارند.
کنترل موثر مار با حفاظت آغاز می شود. قلمرو خود را خانه نامطلوب مارها بسازید و آماده مقابله احتمالی با مارها باشید. تشخیص مارهای سمی و غیر سمی را یاد بگیرید و مارهای بومی محیط زندگیتان را بشناسید. برای هزاران سال، مارها بخش مهمی از زنجیره غذایی اکولوژی بوده اند و باید اجازه داده شود که جای خودشان را داشته باشند، الا اینکه مردم را در معرض تهدید قرار دهند.
کمک های اولیه برای مار گزیدگی
- 1- آرام بمانید و اجازه ندهید که گردش خون سریع، سم را زیاد در بدن شما پخش کند.
- 2- بلافاصله هر چیزی که ممکن است باعث افزایش تورم زیر سطح گزیدگی شود را خارج نمایید( از قبیل حلقه، ساعت، کفش، البسه تنگ و ...)
- 3- اگر ممکن است زخم را با آب و صابون بشویید. در صورت در دسترس بودن، ممکن است با استفاده از پمپ مکش ساویر مقادیری از سم را خارج نمایید. قبل از اینکه نیاز به استفاده پیدا کنید از دستورالعمل اطلاع حاصل کرده و رویه کار را یاد بگیرید.
- 4- سطح گزش را بی حرکت سازید. تا زیر منطقه قلب، آن را در حالت خنثی نگه دارید.
- 5- بلافاصله به بیمارستان بروید. منتظر شدید شدن درد نمانید. استفاده از ضد سم مصوب بهترین راه معالجه مسمومیت حاصل از مارگزیدگی است. اگر ممکن است، یکی دیگر رانندگی کند. پیشاپیش به بیمارستان یا مرکز کنترل سم خبر دهید.
آنچه نباید انجام داد
الف- از یک شریان بند استفاده نکنید.
ب- در محل گزش یک چاک ایجاد نکنید.
ج- سم را با دهان مک نزنید، چون ممکن است خطر عفونت را افزایش دهید.
د- عضو را داخل کیسه آب یخ یا یخ نگذارید.
مهم: اگر اطلاعات خود را بیش از مطالعه و خواندن، از طریق شنیدن به دست می آورید بهتان توصیه می کنیم که "چرا مشاوره تلفنی!؟" را بخوانید.
نکته اول: چنانچه متن بالا نیاز شما را بر آورده نکرده است، کلیدواژه خود را در قسمت جستجو( بالای صفحه) وارد کرده و مقالات مرتبط با خواسته خود را ملاحظه نمایید. شاید یکی از آن ها بر طرف کننده نیاز شما باشد
نکته دوم: در صورت تمایل به اخذ مشاوره تلفنی از قوانین مشاوره، مندرج در بالای صفحه یا صفحه نخست، کسب اطلاع نمایید.
نکته سوم: چنانچه مایل هستید فعالیت خود را با صرف هزینه ای معقول در سایت "یاشار بوم راشین" تبلیغ نمایید، لطفا اینجا را کلیک کنید.