چاپ
بازدید: 7052

تنوع زیستی و بحرانی که تهدید می کند( کد 0434)
گونه های در معرض خطر گونه هایی هستند که انقراض , همه یا بخش مهمی از آنها را تهدید می کند.گونه های در معرض تهدید گونه هایی هستند که در آینده ای قابل پیش بینی تمام یا بخش مهمی از آنها تبدیل به گونه های در معرض خطر می شوند.
در معرض انقراض» یا «آسیب پذیر» برای خیلی از ما مفهوم روشنی ندارند. از طرف دیگر خیلی ها نمی دانند انقراض گونه های جانداران چه عواقب فاجعه باری به همراه دارد. در واقع اگر بگوییم وضعیت حفاظتی موجودات کره زمین چیزی شده شبیه به انقراض دایناسورها، گزاف نگفته ایم و البته این وضعیت در کشور ما که پیشاپیش خیلی گونه های منحصر به فردش را از دست داده بحرانی تر از متوسط جهانی است.

بحران کنونی تنوع زیستی برآیند منفی فعالیت های صنعتی انسان در عصر حاضر است. در حال حاضر نرخ انقراض تنوع زیستی به دلیل آثار منفی فعالیت های انسانی صدها برابر نرخ طبیعی آن است. «اتحادیه جهانی حفاظت» از سال 1963 هر ساله فرهستی از گونه های تهدیدشده در جهان را تحت عنوان «لیست قرمز» منتشر می کند. انتشار مداوم «لیست قرمز» پایش وضعیت تهدید گونه ها را ممکن می کند. پایش وضعیت تهدید گونه ها به وسیله «لیست قرمز» می تواند منعکس کننده میزان موفقیت راهبردهای جهانی، ملی، منطقه ای، ناحیه ای و محلی حفاظت از گونه ها باشد و می تواند به مدیریت موثر بحران انقراض تنوع زیستی یاری برسد

 

tanavozisiti1

tanavozisiti2

لیست قرمز» روی ضوابط دقیقی جهت ارزیابی خطر انقراض هزاران گونه و زیرگونه استوار شده است. این ضوابط مربوط به همه گونه ها در تمام مناطق دنیا می شود. هدف از تدوین این فهرست جلب توجه مردم، تصمیم گیران و همچنین اجتماعات بین المللی به موضوع حفاظت از منابع طبیعی است تا از این طریق از روند رو به رشد انقراض گونه های گیاهی و جانوری جلوگیری شود. در این فهرست گونه های گیاهی و جانوری براساس آهنگ کاهش، تعداد جمعیت موجود و جدول پراکندگی جغرافیایی در 9 گروه تقسیم بندی می شوند:

منقرض شده (EX (Extinct

گونه هایی که کاملا منقرض شده و در طبیعت وجود ندارند. مثل ببر ایرانی یا ببر مازندران (Panthera tigris virgata).

منقرض شده در طبیعت (EW (Extinct in the Wild

گونه هایی که در طبیعت زندگی نمی کنند و فقط در باغ وحش ها و مراکز تحقیقاتی می توان یافت. از جمله گوزن زرد ایرانی که یکی از آنها یکی مدتی قبل در پردیسان کشته شد

به شدت در خطر (CE (Critically Endangered

گونه هایی که در این دسته قرار می گیرند، به صورت بحرانی و به شدت وخیم در حال انقراض هستند. لاک پشت پوزه عقابی که در قشم یافت تمی شود، جزو این گروه به حساب می آید.

در خطر انقراض (EN (Endangered

این گروه را به عنوان «در حال انقراض» می شناسند. گونه های این طبقه به دلیل کمی جمعیت آسیب پذیری به خاطر تغییر در محیط زندگی یا شکار غیرمجاز در معرض نابودی هستند. یوز ایرانی و اخیرا پلنگ ایرانی در این طبقه قرار گرفته اند.

گونه آسیب پذیر (VU (Vulnerable

حیوانات و گیاهان این طبقه به عنوان «گونه های آسیب پذیر» معرفی می شوند. تعداد این گونه ها کم است و براساس آمار «لیست قرمز» سازمان جهانی حفاظت از منابع طبیعی 8565 گونه در این طبقه جای دارند.

نزدیک به تهدید (NT (Near Threatened

گونه هایی که در این گروه قرار می گیرند، در آستانه تهدید قرار دارند ولی هنوز در معرض آسیب قرار ندارند. روباه یال دار نمونه ای از این دست گونه هاست.

کمترین نگرانی (LC (Least Concern

گونه هایی که در این گروه قرار می گیرند، با نگرانی و حساسیت کمتری به آنها نگاه می شود. گونه های این طبقه را نمی توان در طبقه دیگری جای داد و این به معنای کمی اطلاعات از آنها نیست.

نقص اطلاعات (DD (Data Deficient

گونه های گیاهی و جانوری که اطلاعات کمی نسبت به آنها وجود داشته باشد مثل کبوتر کوهی و میمون پوزه دراز کوچک و ... را در این گروه قرار می دهند.

بررسی نشده (NE (Not Evaluated

گونه هایی که در این گروه قرار می گیرند، ارزیابی در مورد آنها صورت نگرفته است.

انقراض بزرگ

این تصویر وضعیت حفاظتی حدود 52000 گونه از موجودات زنده( تا زمان انتشار این مقاله) را نمایش می دهد. هر کدام از نمادها، نماینده 100 گونه مختلف هستند. نمادهایی که به رنگ سیاه هستند نماینده گونه هایی هستند که نگرانی درباره آنها وجود ندارد و نمادهای سرخ رنگ نماینده گروه هایی هستند که در معرض خطر انقراض قرار گرفته اند. از آنجا که بیشتر جانورانی که در نیمه بالایی این تصویر قرار دارند یعنی دوزیستان، پستانداران و پرندگان شناسایی شده اند، می توان با اطمینان گفت که برآورد نمایش داده شده درباره آنها تهدیدآمیز و جدی است.

جانوران نیمه پایینی تصویر که شامل خزندگان، ماهی ها و گروه هایی از بی مهرگان و گیاهان می شوند تا حد زیادی ناشناخته مانده اند، هر چند نباید فراموش کرد. بسیاری از این گروه های ناشناخته حتی پیش از اینکه توسط دانشمندان شناخته شوند، به کام انقراض فرو می روند.